Na Gordon Kalulunga

BAADA ya kuhitimishwa mkutano wa Kimataifa Nchini Brazil Novemba 21, Mwaka huu kuhusu Mabadiliko ya Tabanchi, maazimio 29 yafuatayo yamefikiwa.

1. Kuweka Just Transition Mechanism kuhamasisha mabadiliko ya kiuchumi kwa haki na usawa. ([COP30 Brasil][1])

2. Kuinua ushirikiano wa kiufundi na kujenga uwezo ili kusaidia nchi kufanya mabadiliko ya mazingira. ([COP30 Brasil][1])

3. Kuongeza ufadhili wa urekebishaji (adaptation), malengo ya kupanua fedha ili kusaidia nchi zilizo hatarini. ([COP30 Brasil][1])

4. Ahadi ya kuimarisha ushawishi wa biashara ya kimataifa kwa mabadiliko ya tabianchi bila kuzuia kibiashara. ([COP30 Brasil][1])

5. Kuanzisha mpango wa usawa wa kijinsia (Gender Action Plan) unaolenga kushirikisha wanawake wa asili, wakulima, na wanawake wa vijijini. ([COP30 Brasil][1])

6. Kuweka mikakati ya bajeti na fedha inayolenga jinsia (gender-responsive budgeting) kwa mabadiliko ya tabianchi. ([COP30 Brasil][1])

7. Kupitia Mutirão Decision kuhamasisha ushirikiano wa kimataifa na haraka kutekeleza mkataba wa Paris na mipango ya kitaifa. 

8. Kuanzisha Global Implementation Accelerator kikosi cha ushirikiano cha hiari kusaidia nchi kutekeleza NDCs (malengo ya kupunguza uzalishaji) na mipango ya urekebishaji (NAPs). 

9. Kuanzisha Belém Mission to 1.5 jukwaa la hatua za kimataifa zinazolenga kuongeza ari na ushirikiano kwa ajili ya malengo ya 1.5°C. ([COP30 Brasil][1])

10. Kupitisha alama (indicators) 59 za hiari (non-prescriptive) za kufuatilia maendeleo ya urekebishaji (adaptation) duniani. ([COP30 Brasil][1])

11. Alama hizo zinajumuisha sekta za maji, chakula, afya, miundombinu, na maisha ya watu. ([COP30 Brasil][1])

12. Kuongeza uzingatiaji wa usawa (inclusion) katika malengo ya urekebishaji kama fedha, teknolojia, na ujenzi wa uwezo. ([COP30 Brasil][1])

13. Kufuatilia utekelezaji wa mabadiliko kupitia njia za ufuatiliaji wa pamoja (monitoring) ambazo zinahusisha mawasiliano ya kiufundi. ([COP30 Brasil][1])

14. Kuhakikisha ushiriki wa watu wa asili (Indigenous Peoples) na jamii za misitu katika maamuzi ya mabadiliko ya tabianchi. ([COP30 Brasil][1])

15. Kuongeza ari na ushirikiano wa miji, maeneo ya pwani na maeneo ya vijijini katika nyumba ya mabadiliko ya tabianchi. ([COP30 Brasil][1])

16. Kuimarisha mifumo ya afya inayopambana na mabadiliko ya tabianchi (climate-resilient health systems). ([COP30 Brasil][1])

17. Kuanzisha mpango wa “Belém Health Action Plan” kwa ajili ya afya ya jamii kupitia mabadiliko ya tabianchi. ([COP30 Brasil][1])

18. Kuhamasisha uwekezaji wa umma na binafsi katika miradi ya urekebishaji wa mazingira. ([COP30 Brasil][1])

19. Kufungua njia mpya za ufadhili wa mabadiliko, kama blended finance, dhamana na ubadilishaji wa deni kwa mabadiliko ya tabianchi. ([COP30 Brasil][1])

20. Kuanzishwa kwa “Global Climate Finance Accountability Framework” – ili kuweka uwazi na uaminifu kwenye fedha za mabadiliko ya tabianchi. ([COP30 Brasil][1])

21. Kutoa mwongozo wa usimamizi wa mfuko wa “Loss and Damage” (hasara na uharibifu) kwa ajili ya nchi zilizoathirika. ([UNFCCC][2])

22. Kuimarisha taasisi za kifedha kama Green Climate Fund na Global Environment Facility ili kuongeza msaada kwa mabadiliko ya tabianchi. ([UNFCCC][2])

23. Kuendeleza mpango wa Teknolojia: programu ya utekelezaji wa teknolojia (Technology Implementation Programme, TIP). ([UNFCCC][2])

24. Kuimarisha uwezo wa nchi kuwasilisha taarifa za tabianchi na kujiunga kwenye mafunzo ya kiufundi. ([UNFCCC][2])

25. Kuimarisha mpango wa kupitisha taarifa za uwazi na mapitio kulingana na makala 13 ya Mkataba wa Paris. 


26. Kuimarisha ushirikiano wa kimataifa wa kiuchumi ili kuhakikisha mabadiliko ya tabianchi hayawachemshi vikwazo vya biashara. 

27. Kuweka mipango ya kuendeleza mazungumzo ya biashara (trade) ili kusaidia mabadiliko ya tabianchi kwa usawa. 

28. Kuongeza ushawishi wa mabadiliko ya tabianchi kwa maisha ya kila siku ya watu na sio tu sera kubwa, lakini utekelezaji wa kweli. 

29. Kuunda roho ya COP ya utekelezaji, sio tu mazungumzo, bali hatua halisi za kutekeleza makubaliano ya mabadiliko

 COP30 Belém Package, Muhtasari wa Maamuzi 29

1-29: (aina maazimio ya haki, fedha, usawa, teknolojia, afya na utekelezaji)

Walikubaliana kuongeza ufadhili wa urekebishaji (adaptation) kwa makubwa.

Kuanzisha Just Transition ili mabadiliko yasiwaumize watu. 

 Kuweka alama 59 za kufuatilia maendeleo ya mabadiliko.

Kuimarisha usawa wa kijinsia na kuwekeza kwenye wanawake, hasa wanawake wa asili na vijijini. 

Kuunda mpango wa utekelezaji wa haraka wa mkataba wa Paris kupitia Global Implementation Accelerator na Belém Mission to 1.5.

 Kuimarisha uwazi kwenye fedha za mabadiliko kupitia mfumo wa uwajibikaji.

Kuongeza ushawishi wa mabadiliko ya tabianchi kwenye maisha ya kila siku ya watu na si tu sera, bali vitendo. 

Haya ni hatua kubwa kuelekea utekelezaji wa haraka wa mabadiliko ya tabianchi.

Mkutano huo ulifanyika Mjini Belem nchini Brazil kuanzia Novemba 10 na kuhitimishwa Novemba 20,2025.